گیاه آفتابگردان با نام علمی Helianthus spp و از تیره مرکبان (Compositae) یا آستراسه (Asteraceae) می باشد. گلهای آفتابگردان گیاهانی یکساله هستند که علاوه بر جنبه تزئینی به دلیل تولید دانه های روغنی بصورت خوراکی یا در صنایع روغن کشی مورد استفاده قرار میگیرند.

از گونه های مهم یکسالهH.Annuus میباشد.گونه Annuus Helianthus در مقایسه با ۵۰ گونه دیگر، بیشترین سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. این گونه شامل تعداد زیادی زیر گونه میباشد که اشکال ابتدایی، یک ساله و دارای شاخه های انشعابی که هر انشعاب به طبق کوچکی ختم شده و بذور بعد از پایان گلدهی ریزش میکنند، در این گونه دیده میشود.

در آفتابگردان برگها کم و بیش قلبی شکل و یا سه گوش بوده و کنار آنها دندانه ای و ریز اره می باشند برگها دارای دمبرگ گوشتی و دراز بوده و بطور عمده سطح برگها از کرکهای خشن پوشیده شده که به کاهش تعرق کمک میکنند. در گل افتابگردان بالغ به طور معمول رو به شرق است و حرکت نمیکند ولی پهن برگ و جوانه های افتابگردان جوان هنگام صبح به سوی شرق هنگام غروب به طرف غرب و ظهر رو به بالا میباشد.

طول دوره رشد آفتابگردان بسته به رقم و کلیه عوامل محیطی از ۹۰ تا ۱۵۰ روز می باشد. خواستگاه آفتابگردان آمریکای شمالی بوده و این گیاه سمبل ایالات کانزاس محسوب می شود این گیاه در سال ۱۵۱۰ میلادی توسط اسپانیایی ها به اروپا برده شد و تا اواخر قرن ۱۶، آفتابگردان به عنوان گیاه زینتی سراسر اروپای غربی و شرقی تا انگلستان را فرا گرفت.

ترکیبات شیمیائی: تخمه آفتابگردان بسیار مقوی است و درای ۲۴% مواد پروتئینی، ۴۷% روغن، ۲۰% مواد هیداروکربن، ۸% فسفر، ۹% پتاسیم و به غیر از این مواد دارای ویتامین‌های A و B نیز می‌باشد‌. روغن تخم آفتابگردان درای ۷۰% اسید لینوئیک و مقداری فسفولیپید و ویتامین E می‌باشد به همین دلیل چربی خون را پائین آورده و کلسترول را تنظیم می‌کند.

کنترل علفهای هرز: کنترل علفهای هرز با استفاده از علف کشها بسیار مطلوب است . از علف کشهایی که بصورت قبل از کاشت جهت کنترل بذر علفهای هرز مختلف در آفتابگردان قابل مصرف است می توان اپتام (Eptam) و تریفلورالین Ttifluralin را مورد اشاره قرار داد . این علف کشها را می توان قبل از پشته بندی روی خاک پاشید ، با دیسک تا عمق ۱۰ سانتی متری با خاک مخلوط و سپس پشته بندی کرد. میزان مصرف اپتام ۴ تا ۵ لیتر از مولسیون ۷۵ درصد و میزان مصرف تریفلورالین حدود ۲/۱ لیتر در خاکهای سبک و ۴/۲ لیتر در خاکهای سنگین از امولسین ۴۸ درصد می باشد .